Vertrouwen in pensioenstelsel neemt af, bij jong en oud, volgens KBO-Brabant
Landelijk - Wereldwijd staat Nederland bekend om de bewezen kracht van zijn unieke – op solidariteit gebaseerde – pensioenstelsel. Als het kabinet echter iets bereikt heeft met het op de valreep van 2014 binnenhalen van de pensioenwetgeving ‘Financieel toetsingskader pensioenfondsen’, dan is het wel dat het vertrouwen in het stelsel als geheel een forse deuk heeft opgelopen. Als KBO-Brabant, belangenvereniging van ruim 132.000 senioren, houden zij daar het kabinet VVD-PvdA en zijn gedoogpartijen direct verantwoordelijk voor. (bron: KBO-Brabant) Ondanks de breed gedragen en goed onderbouwde bezwaren van tal van deskundigen en maatschappelijke organisaties, heeft het kabinet – met steun van gedoogpartijen D66, SGP, CU en van Groen Links – bewerkstelligd dat de pensioenen gedurende vele jaren niet geïndexeerd kunnen worden, terwijl het pensioenkapitaal alleen maar toeneemt. Gevolg daarvan is dat de inkomenspositie van oud en jong er nu en in de toekomst fors op achteruit gaat.
Door de jongste pensioenmaatregelen van staatssecretaris Klijnsma kunnen alle gepensioneerden indexering van hun pensioen voor de rest van hun leven vergeten. Anders gezegd: Gepensioneerden worden vanaf nu jaar na jaar armer. Dit wordt glashelder door een berekening van het grootste pensioenfonds van Nederland, het ABP. Het ABP stelt dat zowel jonge als oude deelnemers er met dit toetsingskader op achteruit gaan. Volgens het ABP is deze achteruitgang als gevolg van indexatieverlies de komende 15 jaar 3% tot 7%, bovenop de 9% die deelnemers al hebben ingeleverd. Volgens het ABP kan het indexatieverlies bij andere pensioenfondsen zelfs tot 25% oplopen. Daarbij wordt het nagenoeg onmogelijk om de achterstallige indexatie ooit in te halen of kortingen uit het verleden ongedaan te maken, ook voor toekomstige generaties gepensioneerden. Bij jongeren begint door te dringen dat staatssecretaris Klijnsma met haar argument van intergenerationele solidariteit een valse vlag gebruikte om haar pensioenwetgeving te kunnen doordrukken.
Illustratief voor het afnemend vertrouwen in het pensioenstelsel was de uitzending van het VARA-televisieprogramma Kassa op 10 januari, waarin jonge werknemers zich afvroegen of zij hun reeds ingebrachte pensioenpremies kunnen terugvorderen. Opvallend ook is het aantal commercials over financiële producten sinds 16 december 2014, de datum waarop de Eerste Kamer in meerderheid instemde met de pensioenwetgeving. Verzekeraars refereren daarin aan een onzeker pensioen in de toekomst en de noodzaak om individueel aanvullende pensioenverzekeringen af te sluiten. En recent berichtte het CNV: “Het vertrouwen van jongeren in een goed pensioen neemt af. Het onderwerp pensioen komt veelvuldig op een negatieve manier in het nieuws. Zo zouden de pensioenpotten over vijf jaar half leeg zijn, profiteren alleen ouderen van een goed pensioen en zitten er ‘graaiers’ in het pensioenfondsbestuur…”. Met het vooral onder jongeren doorgaans lage pensioenbewustzijn en de beperkte interesse in pensioen-gerelateerde thema’s, hebben kabinet en gedoogpartijen zich willens en wetens maar onterecht bediend van het argument dat ook toekomstige generaties moeten kunnen rekenen op een goed pensioen. Daarmee hebben deze partijen direct bijgedragen aan het ontstaan van een kloof tussen jong en oud, maar ook aan het verder afnemen van het vertrouwen in ons pensioenstelsel. Dit terwijl uit onderzoek van het CBS in 2012 al bleek dat de helft van de werknemers weinig of geen vertrouwen heeft in zijn pensioenfonds. Toch heeft juist dat verplichte pensioensparen ons een solidair stelsel opgeleverd waar de rest van Europa ons om benijdt en waardoor gepensioneerden in ons land over een fatsoenlijke oudedagvoorziening beschikken gebaseerd op twee pijlers: AOW en pensioen.
Het kabinet VVD-PvdA koketteert nu met verlaging van de pensioenpremies waardoor werkenden er in 2015 enigszins op vooruit gaan. Een korte termijn winst, want omwille van een evenwichtige pensioenopbouw zouden de pensioenpremies in feite juist omhoog moeten. Nu dat niet verplicht collectief gebeurt, zouden mensen zich individueel moeten bijverzekeren. Enkelen zullen dat inderdaad doen en hun beperkte loonstijging meer dan teniet gedaan zien. De meerderheid zal dat echter niet doen, maar daardoor op langere termijn door dit kabinetsbeleid wel in de problemen belanden.
KBO-Brabant vindt het laakbaar dat de pensioendiscussie en pensioenwetgeving ingegeven zijn uit politiek gewin, waarbij VVD, PvdA, D66, SGP, CU en GroenLinks generaties tegen elkaar uit hebben uitgespeeld. Bij een pensioensysteem dat in hoge mate gebaseerd is op solidariteit en vertrouwen, juist tussen jong en oud, lijkt erg veel van dat vertrouwen inmiddels verspeeld. Zoals Bernard van Praag & Henk Hemmers al schreven in De Volkskrant op 7 januari 2015: “Er is slechts een schrale troost voor 65-plussers. Ze kunnen tegen degenen die na hen komen zeggen: heden ik, morgen gij.” Een hele schrale troost want als gepensioneerden het over ‘gij’ hebben, betreft dat in dit geval direct hun kinderen en kleinkinderen. Hun toekomstbelang vormt het meest zwaarwegende argument voor ouderen om het pensioenstelsel in Nederland te koesteren. Helaas hebben de pensioenleugens van het kabinet en de gedoogpartijen het van dit argument gewonnen. In de hele hectiek rond de behandeling van de Zorgverzekeringswet en de beperking van de vrije artsenkeuze daarin, is nagenoeg geruisloos een pensioenwet aangenomen die alle Nederlanders tot verliezers maakt. En het kabinet is nog niet klaar met de hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel. Staatssecretaris Klijnsma heeft maandag 19 januari jl. met een slotbijeenkomst haar Pensioendialoog afgerond en kondigde daarin aan in het voorjaar van 2015 met ingrijpende wijzigingsvoorstellen te komen. Die slotbijeenkomst bleek een geregisseerd evenement, waarin de meest kritische pensioenexperts handig naar de achtergrond waren gemanoeuvreerd. We wachten de wijzigingsvoorstellen van de staatssecretaris af, maar laat haar straks niet een nieuwe pensioenleugen verkondigen dat er een open dialoog met alle groeperingen in de samenleving heeft plaatsgevonden. Haar Pensioendialoog was vooral een kostbaar communicatiekunstje van naar verluidt 1 miljoen euro, bedoeld om tenminste een schijn van inspraak hoog te houden.
* Bron: Brief van de gezamenlijke ouderenorganisaties aan de Eerste Kamer d.d. 26 oktober 2014, waaronder KNVG en NVOG.
** Bron: ABP/AGP Position Paper voor de Eerste Kamer, 27 november 2014
