Lezing van Sjors van de Greef en Dirk Paagman bij Heemkundevereniging Schijndel
Schijndel - Aanstaande maandag 12 mei om 20.00 uur organiseert Heemkundevereniging Schijndel in 't Spectrum een lezing met dia's van Sjors van de Greef en Dirk Paagman naar aanleiding van de film 'Romeinen in het Groene Woud' van Henk Helsdingen. Sjors van de Greef en Dirk Paagman zijn docenten aardrijkskunde en geschiedenis aan het Maurickcollege voor voortgezet middelbaar onderwijs. Ze komen beiden uit Schijndel en Sjors woont nog in Schijndel. Documentairemaker Henk Helsdingen is o.a. bekend van zijn films over 'Het Duits Lijntje' en 'Rivier De Dommel'. Sjors van de Greef heeft in 2011 een uitstekende dialezing gegeven aan de Schijndelse heemkundekring over het ontstaan en het verloop van De Dommel. Naar verwachting zullen ook deze keer veel leerlingen van het Maurickcollege naar de lezing komen. Het belooft weer een zeer interessante lezing te worden die u niet mag missen. Niet-leden zijn ook van harte welkom. Aan hen wordt een vrijwillige bijdrage van € 2,00 per persoon gevraagd.Korte toelichting
De Romeinen in het Groene Woud is een film van Henk Helsdingen in samenwerking met Dirk Paagman en Sjors van de Greef. Henk had al enkele jaren het idee om de rol van de Romeinen in het Groene Woud nader te onderzoeken om er een mooie film van te maken. In het voorjaar van 2013 benaderde Henk, via Ben Paagman, Dirk Paagman, docent Geschiedenis van het Maurick College te Vught. Na enkele telefoongesprekken waren de plannen duidelijk om op verschillende locaties in de omgeving van Schijndel te filmen. Omdat de Dommel een belangrijk onderdeel vormt van het Groene Woud en tijdens de Romeinse tijd, benaderde Dirk al snel zijn collega docent Aardrijkskunde en Dommel-expert Sjors van de Greef. Het team was compleet. Na een jaar van filmen en monteren is de film in het voorjaar van 2014 klaar.
Het Groene Woud bestaat uit tien gemeenten, grote natuurgebieden en authentieke landschappen, gelegen tussen de steden ’s-Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg. De eerste Romeinen in het Groene Woud kwamen vanaf ongeveer 57 v. Chr. De bekende romein Julius Caesar schreef erover in zijn boek ‘De Bello Gallico’. Het was een bosrijk gebied met kleinschalige landbouw en veeteelt. In het Groene Woud woonden vanaf 1e eeuw de Bataven. In de 1eoverheerser en de Bataven. Ze werden bondgenoten van de Romeinen en belangrijke rekrutenleveranciers voor het Romeinse leger.
Als gevolg van de komst van de Romeinen en de ontwikkeling van de handel ontstond er meer dan 200 jaar Romanisering. Romanisering betekent dat de mensen steeds meer de cultuur van de Romeinen overnamen. Er kwam welvaart en een groei van de bevolking. De romanisering kwam vooral door veteranen uit het Romeinse leger die gelegerd zaten in de forten langs de grote rivieren zoals de Maas en de Rijn, die kwamen wonen in het Groene Woud. Tevens kwamen er meer nederzettingen.
Sporen daarvan zijn terug te vinden in Romeinse tumulusgraven (grafheuvels) van Esch, boerderijen in Lennisheuvel, de vicus Halder (dorpje waar producten zoals ijzerwaar en potten werden gemaakt voor de handel), en de tempel van Empel. Het Groene Woud werd een soort van ‘industriegebied’ voor de productiegoederen voor de forten aan de limes (grenzen) zoals voedsel, potten en ijzer. Door deze productie ontstond een levendige handel. Het Groene Woud was dus een ‘agrarisch-industrieel achterland’.
Vanaf 270 n. Chr. kwam er een einde aan de romanisering. Plots werden nederzettingen verlaten, er kwam geen nieuwe bewoning. Het Brabantse platteland werd volledig ontvolkt. Een stille getuige van deze tijd is de Vughtse muntschat, gevonden bij Halder. Wellicht begraven door Romeinse soldaten die wegtrokken of om op veldtocht te gaan? De oorzaak was dat de forten aan de limes werden opgeheven. De Romeinse legertroepen trokken het land uit wat een enorme economische gevolg had voor de bewoners van het Groene Woud.
Een andere mogelijke oorzaak waren de Germaanse invallen. Tijdens keizer Valentianus (364-375) kwam er nog een korte opleving. De forten aan de grenzen werden hersteld. En pas omstreeks 390 kwamen hier en daar op de zandgronden weer nederzettingen.
Een echt einde aan de Romeinse tijd kwam met de komst van de Middeleeuwen. Door de volksverhuizingen in de 5e nieuwe landbouwgronden en op de vlucht voor de Hunnen, een berucht volk uit Azië. Er kwam een abrupt einde aan de welvaart. De lokale bevolking en het Romeinse leger hadden zo’n sterke onderlinge afhankelijkheidsrelatie ontwikkeld dat met het wegtrekken van de Romeinen er voor de inheemse bevolking geen reden was om nog te blijven.
Henk, Dirk en Sjors hebben filmopnames gemaakt in Esch, Lennisheuvel, Halder, Empel, het Archeon in Alphen aan de Rijn, het Noord-Brabants museum en het Oudheidkundig museum in St-Michelsgestel. De fietsroute ‘Hercules Magusanus’, dwars door het Groene Woud, is een mooi aanknopingspunt om, na het zien van de film van Henk Helsdingen, al deze bijzondere plekken te bezoeken om jezelf onder te dompelen in de roemruchte en bijzondere geschiedenis van de Romeinen. Ave!
